आपल्या भारतात सोन्याला खूप महत्त्व आहे. हजारो वर्षांपासून लोक सोनं खरेदी करतात. पूर्वीही सोनं समृद्धी आणि सुरक्षिततेचं लक्षण मानलं जात होतं. आजच्या काळातसुद्धा लोक आपले पैसे सुरक्षित ठेवण्यासाठी सोनं घेतात.
सोन्याचा उपयोग कशासाठी होतो?
सोनं खूप प्रकारे वापरलं जातं. सण, लग्न किंवा कोणतीही शुभ गोष्ट असली की लोक सोनं खरेदी करतात. काही लोक आपत्कालीन काळासाठी सोनं घेतात. म्हणजेच, गरज पडली तर ते सोनं विकून पैसे मिळवता येतात. म्हणून सोनं हे एक चांगलं गुंतवणुकीचं साधन मानलं जातं.
सोनं किती शुद्ध असतं?
२४ कॅरेट सोनं – सर्वात शुद्ध
२४ कॅरेट सोनं हे सर्वात शुद्ध असतं. त्यात जवळपास ९९.९% सोनं असतं. हे सोनं खूप नरम असतं, त्यामुळे यापासून दागिने बनवत नाहीत. पण नाणी, पट्ट्या यासाठी हे वापरलं जातं. सध्या महाराष्ट्रात याची किंमत सुमारे ₹96,420 आहे (10 ग्रॅमसाठी).
२२ कॅरेट सोनं – दागिन्यांसाठी योग्य
२२ कॅरेट सोनं दागिन्यांसाठी खूप चांगलं असतं. त्यात थोडं तांबं आणि चांदी यासारखी इतर धातू असतात. त्यामुळे ते मजबूत होतं. हार, मंगळसूत्र, कडे यासारखे दागिने यापासून बनवतात. याची किंमत सध्या ₹89,300 आहे.
१८ कॅरेट सोनं – फॅशनेबल दागिन्यांसाठी
१८ कॅरेट सोनं थोडंसं कमी शुद्ध असतं. पण ते अजून मजबूत असतं, म्हणून त्यापासून सुंदर, डिझायनर दागिने बनवतात. तरुण मुला-मुलींना हे फार आवडतं. याची किंमत सध्या ₹73,070 आहे.
सोन्याच्या किमती का बदलतात?
1. आंतरराष्ट्रीय बाजार
जगात कुठे सोनं स्वस्त किंवा महाग झालं तर त्याचा भारतातही परिणाम होतो. युद्ध, संकट, किंवा राजकीय बदल झाले तर सोनं महाग होतं.
2. रुपया आणि डॉलर
जर भारतातील रुपया कमजोर झाला, तर सोनं आणायला जास्त पैसे लागतात आणि किंमत वाढते.
3. सण-उत्सव आणि लग्न
दिवाळी, अक्षय तृतीया, धनतेरस, लग्न असे खास दिवस आले की लोक जास्त सोनं घेतात. त्यामुळे मागणी वाढते आणि किंमतसुद्धा थोडी वाढते.
4. शहरानुसार किंमत
मोठ्या शहरात स्पर्धा जास्त असते, म्हणून किंमत थोडी कमी असते. पण लहान गावांमध्ये किंमत थोडी जास्त असते.
दागिने घेताना अजून काय खर्च होतो?
- कारागिरी शुल्क – दागिने तयार करताना सोनार मेहनत घेतो. त्याचे पैसे वेगळे लागतात. सोप्प्या डिझाइनला कमी पैसे लागतात, पण बारीक डिझाइनला जास्त.
- GST आणि अन्य शुल्क – सरकारकडून ३% GST लागतो. हॉलमार्क, विमा, प्रमाणपत्र यांचेही थोडेसे पैसे लागतात.
सोनं खरेदी करताना लक्षात ठेवा
- नेहमी विश्वासार्ह दुकानातूनच खरेदी करा. प्रसिद्ध सराफ पाहा.
- हॉलमार्क असलेलं सोनं घ्या. म्हणजे शुद्धता खात्रीशीर असते.
- किंमत आणि कारागिरी शुल्क तुलना करा. दोन-तीन दुकानांत किंमत पाहा.
गुंतवणूक म्हणून सोन्याचे फायदे
सोनं हे महागाईपासून बचाव करणारं आहे. म्हणजेच बाजारात कितीही महागाई झाली, तरी सोन्याची किंमत जास्तच राहते. गरज पडली तर ते विकून सहजपणे पैसे मिळवता येतात. पण गुंतवणूक करताना केवळ किंमत न पाहता सोनं किती शुद्ध आहे, विक्रेता विश्वासार्ह आहे का, हे बघावं.
सोनं खरेदी करणं म्हणजे केवळ पैसे खर्च करणं नाही. ही आपल्या संस्कृतीचा भाग आहे. योग्य माहिती, विचार करून आणि अनुभवी लोकांचा सल्ला घेऊन सोनं खरेदी केल्यास फायदा होतो.