आपण रोज जेवण बनवायला तेल वापरतो. हे तेल आपल्या घरातल्या स्वयंपाकासाठी खूप गरजेचे असते. पण मागच्या काही महिन्यांत या तेलाच्या किंमती खूप वाढल्या आहेत. त्यामुळे सर्वसामान्य कुटुंबांना आर्थिक अडचण येते. म्हणजेच घरखर्च वाढतो आणि बजेट बिघडते.
उदाहरण द्यायचं झालं तर –
- सोयाबीन तेल १ किलोसाठी २० रुपये महाग झाले
- शेंगदाणा तेल १० रुपये महाग झाले
- सूर्यफूल तेल १५ रुपये महाग झाले
जर एका कुटुंबाने महिन्याला ४ लिटर तेल घेतले, आणि दर २० रुपयांनी वाढले, तर महिन्याला ८० रुपये जास्त खर्च होतो. हे वर्षभरात जवळपास १००० रुपये होतात. अनेक कुटुंबांसाठी ही रक्कम खूप मोठी असते.
भारतात तेल कुठून येतं?
भारतामध्ये आपण जास्तीतजास्त तेल परदेशातून मागवतो. म्हणजे आपण स्वतः पुरेसे तेल बनवत नाही. जवळपास ७० टक्के तेल मलेशिया, इंडोनेशिया, युक्रेन आणि ब्राझीलसारख्या देशांतून येते. या देशांत काही अडचण आली, तर त्याचा थेट परिणाम आपल्या देशातील तेलाच्या किंमतीवर होतो.
कोणते तेल कुठे जास्त वापरतात?
- शेंगदाणा तेल – महाराष्ट्र, गुजरात
- सोयाबीन तेल – मध्य भारतात
- सूर्यफूल तेल – दक्षिण भारत आणि महाराष्ट्र
- मोहरी तेल – पंजाब, हरियाणा, उत्तर भारत
- नारळ तेल – केरळ आणि तामिळनाडू
- पाम तेल – परदेशातून येते आणि स्वस्त असते
तेलाचे भाव का वाढतात?
- परदेशातून तेल आणावं लागतं – परदेशात तेल महाग झालं की आपल्याकडेही महाग होतं.
- रुपया कमजोर होतो – भारतात डॉलरपेक्षा रुपयाची किंमत कमी झाली की तेल आणायला जास्त पैसे लागतात.
- हवामान बिघडते – जास्त पाऊस किंवा दुष्काळ आला की पिकं खराब होतात आणि तेल कमी मिळतं.
- साठवणूक करतात – काही व्यापारी मुद्दाम तेल साठवून ठेवतात आणि महाग विकतात.
- कर आणि जीएसटी – सरकार वेगवेगळे कर लावते त्यामुळे किंमत वाढते.
या भाववाढीचा परिणाम काय होतो?
- घरखर्च वाढतो – दर महिन्याचा खर्च वाढतो.
- आहारात बदल करावा लागतो – लोक पौष्टिक खाणं सोडून स्वस्त खाणं खायला लागतात.
- इतर वस्तूही महागतात – तेलामुळे बिस्कीट, नमकीन, हॉटेलचं जेवण सगळं महाग होतं.
- छोट्या व्यवसायांना फटका बसतो – वडापाववाले, भजीवाले यांना नफा कमी होतो.
- भारतातच तेल तयार करावं – शेतकऱ्यांना मदत करून अधिक तेलबिया पीक घ्यायला सांगावं.
- कर कमी करावेत – सरकारने तेलावर लागणारे कर थोडे कमी करावेत.
- साठवणूक रोखावी – व्यापाऱ्यांनी जास्त तेल साठवू नये म्हणून नियम करावेत.
- सर्वांनी जपून तेल वापरावं – उगाच वाया घालवू नये.
